همه افراد به عنوان بخشی از برنامه درمانی سلامت روان خود به داروهای روانپزشکی نیاز ندارند. اما این داروها می‌توانند در مدیریت اختلالات خلقی مانند افسردگی و اختلالات دوقطبی و بسیاری از انواع اضطراب بسیار مفید باشند. داروهای روانپزشکی در ترکیب با روان‌درمانی بیشترین فایده را دارند، اگرچه الزامی نیست.
اگر فکر می‌کنید مصرف داروهای روانپزشکی ممکن است مفید باشد، یا اگر روانپزشک شما آنها را توصیه کرده است، ممکن است نگران عوارض جانبی احتمالی باشید و از خود بپرسید که آیا اصلاً می‌توانند کمکی کنند یا خیر.
مانند هر داروی تجویزی، داروهای روانپزشکی که به عنوان داروهای روانگردان نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشند. اما آنها همچنین می‌توانند ابزاری مفید در کنترل علائم نامطلوب بیماری روانی باشند.
نحوه عملکرد داروهای روانپزشکی
مغز شما حاوی بیش از ۶۰ نوع انتقال‌دهنده عصبی است که دائماً برای مدیریت تنفس، تمرکز، ضربان قلب و موارد دیگر شما کار می‌کنند. این مواد شیمیایی کوچک و قدرتمند، پیام‌رسان‌هایی برای حمل، تقویت و تعادل سیگنال‌های نورونی و سلول‌های هدف در بدن شما هستند. آنها همچنین بر احساسات و عواطف شما مانند لذت، ترس، شادی و خلق و خو تأثیر می‌گذارند.
داروهای روانگردان این انتقال‌دهنده‌های عصبی را در مغز و بدن شما متعادل می‌کنند تا علائم نامطلوب بیماری روانی را کاهش دهند.
انتقال‌دهنده‌های عصبی که داروهای روانپزشکی هدف قرار می‌دهند عبارتند از:
- سروتونین - هورمون شادی شما
- دوپامین - هورمون لذت شما
- اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) - انتقال دهنده عصبی آرامش بخش شما
- نوراپی نفرین
داروهایی که توسط روانپزشک شما تجویز می‌شوند، به شما کمک می‌کنند تا احساس کنترل بیشتری داشته باشید.
خطرات مصرف داروهای روانپزشکی
البته، مصرف داروهای روانپزشکی مزایا و معایبی دارد. همچنین مهم است بدانید که ممکن است لازم باشد قبل از انتخاب داروی مناسب، چند داروی مختلف را امتحان کنید. یافتن ترکیب مناسب داروها و درمان ممکن است مدتی طول بکشد. صبور بودن و اعتماد به ارائه دهنده خدمات روانپزشکی بسیار مهم است.
مصرف داروهای روانپزشکی خطرات بالقوه‌ای دارد . اکثر آنها نادر هستند و اگر آنها را تجربه کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد هرگونه عوارض جانبی نامطلوب یا اگر احساس می‌کنید داروها یا دوز فعلی شما برای شما مؤثر نیست، به آنها اطلاع دهید تا به طور مناسب دارو را تنظیم کنند.
قبل از اینکه به خطرات احتمالی بپردازیم، درک این نکته ضروری است که اگرچه ممکن است تصورات غلطی در مورد داروهای روانپزشکی وجود داشته باشد، اما اکثر آنها اعتیادآور نیستند. برخلاف داروهای تجویزی افیونی که می‌توانند بسیار اعتیادآور باشند، داروهای روانگردان اینگونه نیستند. آنها در دوز درمانی کنترل شده‌ای تجویز می‌شوند تا به مدیریت علائم بیماری روانی شما کمک کنند.
رایج‌ترین انواع داروهای روانپزشکی عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی - برای افسردگی بالینی
- داروهای ضد روان‌پریشی - برای علائم روان‌پریشی
- داروهای ضد اضطراب - برای اضطراب (این داروها می‌توانند اعتیادآور باشند و معمولاً فقط برای دوره‌های کوتاه تجویز می‌شوند.)
- خواب‌آورها - برای کمک به خواب
- تثبیت‌کننده‌های خلق - برای اختلال دوقطبی، اختلال شخصیت مرزی (BPD)، اختلال اسکیزوافکتیو و افسردگی
- محرک‌ها - برای درمان ADHD و نارکولپسی
خطر شماره ۱: عوارض جانبی
همه داروها، چه با نسخه و چه بدون نسخه، می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. داروهای روانپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بسته به نوع دارو، ممکن است عوارض جانبی خفیفی را تجربه کنید که بتوانید با آنها کنار بیایید یا عوارض جانبی که کاملاً غیرقابل تحمل هستند. یا ممکن است هیچ عارضه‌ای را تجربه نکنید.
عوارض جانبی انواع مختلف داروهای روانپزشکی متفاوت است، اما رایج‌ترین آنها عبارتند از:
- خشکی دهان
- عوارض جانبی جنسی
- افزایش وزن
- خستگی
- خواب‌آلودگی
- اختلالات خواب
- سرگیجه
- تاری دید
- حالت تهوع
- یبوست
همچنین احتمال عوارض جانبی جدی‌تری وجود دارد که در صورت بروز آنها باید فوراً به روانپزشک خود اطلاع دهید:
- واکنش‌های آلرژیک
- شیدایی
- تشنج
- افکار خودکشی
- لرزش
- از دست دادن هماهنگی
عوارض جانبی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و صرفاً به این دلیل که ممکن است رخ دهند، به این معنی نیست که شما آنها را تجربه خواهید کرد. بسیاری از افراد با داروهای روانپزشکی عوارض جانبی کمی را تجربه می‌کنند یا اصلاً عوارض جانبی ندارند.
با این حال، اگر عوارض جانبی غیرشدیدی را تجربه کردید، در مورد آن با روانپزشک خود صحبت کنید. با هم می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا فکر می‌کنید مزایای آن از عوارض جانبی که احساس می‌کنید بیشتر است یا خیر.
هدف علم روانشناسی چیست؟