بله و خیر. اکثر داروهای روانپزشکی اعتیادآور نیستند. (داروهای ضد افسردگی/تثبیت کننده خلق/داروهای ضد روان پریشی)
برخی از دستههای دارویی میتوانند اعتیادآور باشند و در تجویز و مصرف آنها باید دقت شود. (بنزودیازپینها، قرصهای خوابآور)
- اعتیاد/یا وابستگی به دارو چیست؟
- داروهای روانپزشکی غیر اعتیادآور
- داروهای روانپزشکی بالقوه اعتیادآور
- چگونه میتوانم از اعتیاد به داروهای روانپزشکی جلوگیری کنم؟
اعتیاد/یا وابستگی به دارو چیست؟
اعتیاد به دارو زمانی است که هم وابستگی روانی و هم وابستگی فیزیولوژیکی به دارو وجود داشته باشد:
وابستگی فیزیولوژیکی
- بدن با دارو سازگار میشود و آن را در عملکرد طبیعی خود جای میدهد.
- تحمل نسبت به دارو ایجاد میشود و افراد اغلب برای رسیدن به همان اثر، دوز را افزایش میدهند.
- اگر دارو به طور ناگهانی قطع شود، علائم ترک ممکن است رخ دهد. از این رو لازم است که مصرف دارو به آرامی قطع شود.
وابستگی روانی
- این با هوس مشخص میشود.
- واکنش عاطفی غیرطبیعی به مواد/داروها مانند دروغگویی، دزدی
- بیتوجهی به اینکه مصرف ماده چه تاثیری بر رفتار یا روابط شما دارد
- ناتوانی در قطع مصرف دارو علیرغم تلاش
داروهای روانپزشکی غیر اعتیادآور
چه علائم/تحقیقات نشان میدهد که این داروهای روانپزشکی اعتیادآور نیستند؟
- شما با یک دوز خاص احساس بهتری دارید و میتوانید برای مدت طولانی آن دوز را مصرف کنید.
- این داروها مانند سایر مواد، مدار پاداش را در مغز فعال نمیکنند.
- شما میتوانید از آنها دوری کنید و هوس آنها را نداشته باشید. (البته ممکن است دچار ترک فیزیکی یا عود علائم شوید)
- علائم معمول اعتیاد وجود ندارد (یعنی آسیب به رابطه به دلیل هوسهای شدید که منجر به دزدی/بیتوجهی به دیگران میشود)
اگر اعتیادآور نیستند، چرا عوارض ترک از آنها وجود دارد؟
این موضوع کاملاً پیچیده است. تمام داروهای روانپزشکی روی گیرندههای مختلف انتقالدهندههای عصبی (مواد شیمیایی) مختلف در مغز و بدن عمل میکنند. وقتی مصرف دارو را متوقف میکنید، انتقالدهندههای عصبی باید به یک «وضعیت عادی جدید» برگردند - این میتواند منجر به یک دوره زمانی محدود از علائم ترک مانند سرگیجه، سردرد، حالت تهوع شود.
به همین دلیل است که باید مصرف داروهای روانپزشکی را به آرامی و ترجیحاً با نظارت پزشک قطع کنید. ترک برخی داروها مانند ونلور/افکسور میتواند بدتر از سایر داروها باشد. این به دلیل نحوه تجزیه آنها در بدن است.
هدف علم روانشناسی چیست؟